سوره حجر[15]
این سوره 99آیه دارد.
این سوره پیرامون استهزاء
کفار به رسول خدا (ص) سخن میگوید که نسبت جنون به آن جناب داده و قرآن کریم را
هذیان دیوانگان خوانده بودند. پس در حقیقت در این سوره رسول خدا (ص) را تسلای خاطر
داده، و وی را به صبر و ثبات و گذشت از آنان سفارش میکند و نفس شریفش را خوشحال و
مردم را بشارت و انذار میدهد.
و این سوره به طوری که از
آیاتش بر میآید در مکه نازل شده است.
در این سوره آیه"
فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ ..." قرار دارد که
با یک مساله تاریخی در باره شروع دعوت اسلامی قابل انطباق است، و آن مساله این است
که رسول خدا (ص) در اول بعثت، دعوت خود را علنی نکرد و تا مدت سه و یا چهار و یا
پنج سال پنهانی دعوت مینمود، زیرا اوضاع آن قدر نامساعد بود که اجازه چنین اقدامی
نمیداد، لذا در این مدت آحادی از مردم را که احتمال میداد دعوتش را قبول کنند
ملاقات میکرد، و دعوت خود را پنهانی با آنان در میان میگذاشت تا آنکه خدای تعالی
با آیه مذکور اجازهاش داد تا دعوتش را علنی کند.
و از جمله آیات برجستهای
که در این سوره واقع شده و حقایق بسیار مهمی از معارف الهی را در بر دارد
آیه" وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ
إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ" و آیه" إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ
وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ" است.
می توان محتوای این سوره
را در هفت بخش خلاصه کرد:
1 - آیات مربوط به مبدء
عالم هستی و ایمان به او از طریق مطالعه در اسرار آفرینش .
2 - آیات مربوط به معاد و
کیفر بدکاران .
3 - اهمیت قرآن و عظمت این
کتاب آسمانی .
4 - داستان آفرینش آدم و
سرکشی ابلیس و سرانجام کار او، و به عنوان یک هشدار و بیدار باش برای همه انسانها!
5 - اشاره به سرگذشت
اقوامی همچون قوم لوط و صالح و شعیب ، برای تکمیل این هشدار.
6 - انذار و بشارت و
اندرزهای مؤ ثر و تهدیدهای کوبنده و تشویقهای جالب .
7 - دعوت از پیامبر به
مقاومت و دلداری او در برابر توطئه های شدید مخالفان که مخصوصا در محیط مکه بسیار
زیاد و خطرناک بود.
نام این سوره از آیه
هشتادم که درباره اصحاب حجر (قوم صالح ) سخن می گوید انتخاب شده است ، چرا که در
این سوره پنج آیه درباره اصحاب حجر است ، و تنها سوره ای است که از قوم صالح به
عنوان اصحاب حجر نام می برد.
